مسجد جامع عتیق قزوین، نمایش هنر و معماری کهن
مسجد جامع عتیق قزوین يكی از كهن ترين و كم نظيرترين مساجد ايران به شمار می رود كه شيوه های معماری و هنر ادوار مختلف را می توان در آن به تماشا نشست. این مسجد تاریخی امروزه یکی از مکان های دیدنی قزوین است و ما با شما همراه می شویم تا بخش های مختلف آن را ببینیم.
آدرس مسجد جامع عتیق قزوین
درب اصلی مسجد جامع عتیق قزوین در خیابان شهدا (سپه سابق) واقع شده است. این درب، سردری با شکوه و مجلل دارد، که احتمالا در دوران شاه عباس دوم صفوی ساخته شده است.
چرا باید از مسجد عتیق قزوین بازدید کنیم؟
می توان ادعا نمود این مسجد نه تنها در قزوین بلکه در سراسر ایران منحصر بفرد و بی مانند است. گنبد و مناره های باشکوه، ایوانهای رفیع، گچبری های نفیس و ساختمان محتشم آن نشانه بهترین سبک معماری عصر سلجوقی و عهد صفوی می باشد.
طاق هارونی، بنایی از قرن دوم هجری
قديمی ترين بخش از بنای مسجد جامع عتيق قزوين مقصوره كهن يا طاق هارونی است. این طاق توسط هارون الرشيد در سال ۱۹۲ هجری قمری بنا شده است. می گويند شالوده مسجد را بر بنيان آتشكده ای از دوران ساسانی بنا نهاده اند.
در چهار جهت حياط آن كه افزون بر چهار هزار متر مربع است چهار ايوان رفيع قراردارد كه در دو سوی هر يک، رواقی طولانی ساخته اند.
گنبد آجری دوپوش و شبستان جنوبی مسجد به وسيله امير خمارتاش عمادی در سالهای ۵۰۰ تا ۵۰۹ هجری بنا شده است. این بنای عهد سلجوقی دارای پنج كتيبه نفيس گچبری شده به خطوط ثلث، نسخ و كوفی است. گچبری ها از شاهكارهای هنر ايرانی محسوب می شوند. عليرغم حمله خانمان سوز مغول و وارد شدن آسيب های جدی به مسجد جامع عتيق قزوين همچنان استوار و پرشكوه باقی مانده است.
برای دیدن مقاله کاخ چهل ستون قزوین روی همین نوشته کلیک کنید.
در زمان شاه طهماسب صفوی ايوان شمالی و مناره های كاشی كاری شده نفيس مسجد ساخته شده است. ايوان جنوبی در زمان شاه عباس دوم صفوی به مدخل مقصوره خمارتاشی ملحق گردید. ايوان غربی نيز به دستور شاه سليمان صفوی بنا گشته است.
از ويژگی های ممتاز اين مسجد علاوه بر داشتن هشت شبستان بزرگ در چهار طرف حياط، يك شبستان زيرزمينی در ضلع جنوب غربی مسجد است. بنای این شبستان زیر زمینی توسط سعدالسلطنه در روزگار قاجار پايان يافته است.
مسجد جامع قزوین در چه دوره های تاریخی شکل گرفته است؟
این مسجد در سیر تاریخی از ساسانی، اوایل اسلامی، سلجوقی، ایلخانی، تیموری و به خصوص صفوی و نیز قاجار شاهد تغییرات زیاد بوده. این تغییرات هر یک به شیوه و سبک دوره تاریخی متفاوت انجام شده است. این مسجد در گذر زمان و بر اثر حوادث مختلف مانند حمله مغول دچار تخریب شده. ولیکن هر بار به وسیله افراد خیّر و یا یکی از سلاطین این سلسله ها همچنان پار برجا مانده است. سلاطینی که به جهت ماندگار نمودن نام و یاد خود دستور ساختمان قسمت های جدیدی را در این جامع کهن داده اند. آنها نام خود را به وسیله معماران حاذق به صورت کتیبه های متعدد در قسمت های مختلف مسجد به یادگار گذاشته اند. از این رو این مسجد تاریخی بسیار با ارزش است.
این مسجد به شماره 121 در فهرست آثار تاریخی ایران به ثبت رسیده است.
موزه سنگ و سفال مسجد جامع قزوین
در اردیبهشت سال 1392، در شبستان غربی این مسجد جامع عتیق قزوین موزه ای با عنوان موزه سنگ و سفال افتتاح شد. در این موزه انواع سفالینه‌ها، سنگ نگاره ها، ارسی، کاشی و انواع گچبریها به نمایش در آمده است. بیش از سه هزار اثر سنگی و سفالی از زمان پارینه سنگی تا دوره قاجاریه در این موزه جای گرفته است.
برای دیدن دروازه درب کوشک قزوین روی همین نوشته کلیک کنید.
موزه دریچه ها در طاق هارونی مسجد جامع قزوین
موزه دریچه ها در طاق هارونی مسجد جامع عتیق قزوین که قدیمی ترین بخش این اثر تاریخی است، قرار دارد. این بخش در انتهای راهروی درِ شرقی موزه واقع است، که در آن انواع درب، ارسی و پنجره های قدیمی به نمایش در آمده اند. در این موزه آثار نفیس گره چینی مربوط به دوره های مختلف تاریخی استان قزوین، شامل ۵۳ درب و ارسی چوبی قدیمی متعلق به دوره تیموری تا قاجار به نمایش در آمده اند.
مسجد جامع عتیق قزوین کجاست؟
آدرس: قزوین، بلوار سپه یا شهدا، مسجد جامع عتیق قزوین
مشاهده مسجد عتیق قزوین روی نقشه
برای دیدن همه مکان های دیدنی قزوین کلیک کنید.
باز نشر مطالب سایت پوپک تراول تنها با ذکر نام سایت /https://poopaktravel.com مجاز می باشد.
نویسنده مقاله:
خانم لاله مهریاری
منابع:
1- مقاله «مسجد جامع کبیر قزوین» رضا نظری ارشد، رضا مشکینی اصل، کارشناسان ارشد باستان شناسی دانشگاه تهران
2- سایت اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی قزوین
3- عکس موزه ها و شبستان از خبرگزاری ایرنا است.