بازار تاریخی قزوین، کاروانسرای سعد السطنه و دیدنی های آن
بازار تاریخی قزوین مجموعه ای تاریخی، دیدنی و توریستی است که عامل هویت بخش شهر قزوین است. با قدم زدن در این بازار می توانید با انواع صنایع دستی، خوراک و سوغات قزوین و فرهنگ آن آشنا شوید. وجود کاروانسراها و بازار و راسته های متعدد نشان دهنده رونق تجارت و خرید و فروش کالا در این شهر ارتباطی مهم است. قدمت بازار مربوط به دوره صفوی و توسعه آن در دوره قاجار است.
بازار تاریخی قزوین کجاست؟ آدرس و ساعت بازدید
بازار تاریخی در خیابان امام خمینی (پهلوی سابق) قزوین قرار دارد.
ساعات بازدید همه روزه از 9 صبح تا 6 بعد از ظهر است. و به جز ایام سوگواری در تمام طول سال باز است.
امکانات مجموعه بازار قزوین شامل: پارکینگ خودرو، امکانات تردد با ویلچر، انواع رستوران ها، کافه ها، امکان خرید از انواع فروشگاه ها از جمله صنایع دستی، سوغات و خوراکی های قزوینی، سرویس های بهداشتی و غیره می باشد.
تاریخچه بازار قزوین و اهمیت آن
قزوین در دوره صفوی به عنوان یکی از مهم ترین راه های ارتباطی بین ایران و اروپا به مرکز بازرگانی و توزیع کالا بدل می شده است. تاریخ ساخت بازار قزوین به دوره صفوی باز می گردد. اما شواهدی وجود دارند که احتمال بیشتر بودن قدمت این بازار را نشان می دهند. همچنین قسمت عمده ای از بازار کنونی قزوین در دوران قاجار و زمان حکمرانی محمد باقرخان سعدالسطنه ساخته شده است.
مجموعه تاریخی بازار قزوین از غرب به موازات رودخانه از شهر شاهی به سوی مسجد جامع عتیق امتداد می یافت. از عناصر هویت بخشی بازار و شهر، مسجد شاه (مسجد النبی) بود که عنصری سمبولیک و نشانه ای محسوب می شد. از شرق، لبه بازار به باغ ها و کاخ های صفوی برخورد می کرد.
برای دیدن مکان های دیدنی قزوین همچون سر در عالی قاپو، و دروازه درب کوشک اینجا را کلیک کنید.
ورودی های بازار قزوین
در حال حاضر بازار قزوین با 14 هکتار مساحت دارای سه ورودی اصلی است. دو ورودی از خیابان امام خمینی (شمال) و یک ورودی از خیابان مولوی (غرب) است. بازار بر روی محور شمال- جنوب قرار گرفته است. مهم ترین ورودی های بازار در جهت شمال و از طرف خیابان امام می باشد. این ورودی ها به ترتیب عبارتنند از: ورودی اصلی بازار از میدان سعادت، ورودی بازار علاف ها، ورودی بازار وزیر (نجارها). به غیر از ورودی های مذکور بازار قزوین از طریق چند کاروانسرا به خیابان امام خمینی (پهلوی سابق) راه دارد که مهم ترین آنها ورودی های سرای سعدالسلطنه می باشد.
جاذبه های دیدنی بازار قزوین
این بازار به شکل مجموعه ای است که بخش های مختلف از جمله: کاروانسراها، بازارها، حمام تاریخی، مسجد تاریخی، نگارستان هنر، شترخان و بارانداز. عناصر معماری همچون گنبد و طاق ها، تیمچه ها و هشتی های زیبا باعث زیبایی این بازار تاریخی شده است. در زیر چند مکان دیدنی این بازار زیبا را ذکر می کنیم:
برای دیدن آب انبار سردار بزرگ قزوین روی همین نوشته کلیک کنید.
مجموعه سعد السلطنه
بزرگترین کاروانسرای سرپوشیده و مرکز تجاری داخل شهری در ایران است. با وسعتی افزون بر 2.6 هکتار توسط باقرخان سعدالسطنه فرماندار قزوین در اواخر سلطنت ناصرالدین شاه قاجار ساخته شده است. بنا از سراهای تودرتو و پیوسته به هم تشکیل گردیده است.
حجره هایی که در حیاط ها واقع شده اند با ایوانچه های کاربندی شده نشانگر کمال زیبایی و سنجیدگی طرح می باشند. محورهای عمود بر هم در چهار سوق کاروانسرا به هم می پیوندند. معماری مکتب قزوین در فضاهای تجاری به شیوه ای بسیار زیبا و ماندگار به نمایش گذاشته شده است. بر فراز این چهار سوق گنبدی بزرگ و در چهار طرف آن چهار نیم گنبد قرار دارد. همگی آنها دارای کاربندی و در اوج زیبایی هستند. وروردی های متعدد و بلند، حیاط های وسیع، بار انداز و شترخان بزرگ با بیش از یکصد ستون آجری. گرمابه، هشتی های با شکوه و حجره هایی که دورتادور فضاهای باز و در دالان های طول و دراز گسترده و از تزئینات آجر تراش و کاشی برخوردارند این مجموعه را به زیبایی تمام آراسته اند.
برای دیدن حمام قجر قزوین روی همین نوشته کلیک کنید.
سرای وزیر
سرایی در دو طبقه در جنوب مجموعه سعدالسطنه و مشرق قیصریه که به سرای وزیر معروف است. هشتی بسیار محتشمی که با کاربندی تزیین شده و حیاط را به بازارچه وزیر متصل می کند. زیبایی خاصی به این سرا بخشیده است. در چهار طرف حیاط حجره هایی در دو طبقه قرار دارند و این حجره ها بر روی صفحه ای با ارتفاع یک متر از سطح زمین بنا شده اند که دارای لچک طاقنمای آراسته به کاشی های رنگین هستند.
سرای شاه (رضوی)
سرای رضوی با سه ورودی که به قیصریه، بازار وزیر و بازار بزازها می پیوندد در دو طبقه ساخته شده و در جنوب قیصریه قرار دارد. این سرا از آثار دوران صفویه است. شاردن به تفصيل به وصف آن پرداخته است.
سرای قیصریه
بازار نسبتا بزرگی است كه از شرق به غرب در شمال مسجد النبی گسترده شده و دارای چهار در است. درِ شرقي به سرای وزير و درِ غربی به چهار سوق باز می شود. دو تيمچه دو طبقه سرپوشيده و سرباز در شمال و جنوب قيصريه قرار دارند كه به وسيله دو در با قيصريه مرتبط می شوند. طاق های آجری رفيع كه از استحكام و استواری بنا خبر می دهند در امتداد يكديگر تكرار شده و مجموعه زيبايی را شكل داده اند. اين بازار از آثار تاریخی شاخص دوره صفوی در قزوين است.
برای دیدن جاذبه های قزوین مثل کاخ چهل ستون قزوین روی همین نوشته کلیک کنید.
سرای سعدیه
اين راسته كه بازار وزير نيز خوانده مي شود در غرب مجموعه سعد السلطنه قرار گرفته. نیز در امتداد خيابان عبيد زاكانی بر گذری قديمی منطبق شده راسته ای ارگانيك را در ميان مجموعه های كاملا منتظم تشكيل داده است. اين بازار از خيابان آغاز شده و پس از عبور از جلو خان شرقی مسجد سلطانی به راسته درودگران می پيوندد. در جبهه غربی اين بازار بخش ديگری از سرای سعد السلطنه واقع شده كه شامل كاروانسرای بهشتيان، گرمابه رضوی و مسجد حاج ملا آقا می شود.
برای دیدن سر در عالی قاپو قزوین یادگار دوران صفوی روی همین نوشته کلیک کنید.
سرای حاج رضا
اين سرا در دو طبقه با حياطی وسيع ساخته شده كه حجره هاي بازرگانان در چهار سوی آن گسترده است. هشتی بزرگی كه دارای گنبد با شكوه و به سقف يزدی بندی شده و كاشی های رنگين آراسته است. در جنوب غربی بنا قرار گرفته و به زيبايی حياط افزوده است.
برای دیدن مکان های دیدنی قزوین همچون مسجد عتیق قزوین، و یا جاذبه های اطراف شهر قزوین دریاچه اوان الموت و قلعه الموت روی همین نوشته کلیک کنید.
باز نشر مطالب سایت پوپک تراول تنها با ذکر نام سایت و آدرس /https://poopaktravel.com مجاز می باشد.
نویسنده مقاله و عکاس:
خانم لاله مهریاری
منابع:
1- سایت اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی قزوین
2- مقاله «بازار تاریخی شهر قزوین و روند شکل گیری آن»، مجله معماری شناسی، شماره 3، آذر97، نویسنده هما بیوک آقائی