حمام تاریخی صفویه نیاسر کاشان

• استان اصفهان, جاهای دیدنی نیاسر
• می 30, 2021

حمام تاریخی صفویه نیاسر کاشان یکی از آثار تاریخی شهر نیاسر است که با توجه به شيوه معماری و نيز نوع قوس ها و پوشش ها به کار رفته در این بنا احتمالا در دوران صفویه ساخته شده است.

 باغ شهر تاریخی نیاسر در پانزده كیلومتری كاشان دارای مجموعه ای از آثار باستانی از جمله چهار تاقی نیاسر، کوشک صفوی، غار تاریخی رئیس و … که قدمت برخی از آنها تا 2000 سال نیز می باشد. در این نوشته ما در مورد حمام تاریخی صفویه نیاسر و ویژگی های معماری آن توضیح دادیم.

معماری حمام تاریخی صفویه نیاسر

نحوه انتقال آب به داخل حمام نیز بسیار جالب است؛ به گونه ای که آب از آبشار نیاسر به وسیله آبراه های گلی به داخل فضای هشت گوش زیبایی می ریخت. سپس از آنجا به داخل حمام هدایت می‌شد و سپس به کل حمام انتقال می‌یافت.

ورودی و سربینه حمام نیاسر

ابتدا به کمک چندین پله به ورودی هشت ضلع شکل حمام وارد می شویم. سربینه یا رختکن حمام دارای حجره هایی در دور تا دور یک فضای مدور است. حجره ها دارای فضاهای جداگانه برای گذاشتن کفش و لباس ها است. برخی حجره ها متعلق به ارباب و برخی متعلق به رعایا بوده است. بنابراین به گونه ای بر اساس طبقه اجتماعی از هم جدا بودند. فضای سربینه آجری، ساده و بدون تزیینات کاشی کاری است. همچنین یک حوض یا پاشویه در وسط آن قرار دارد.

مطلب خواندنی: سوغات و صنایع دستی کاشان

گرمخانه حمام تاریخی صفویه نیاسر

سربینه به وسیله یک دالان به فضای گرمخانه وارد می شود. این طراحی برای جلوگیری از آلودگی فضای داخلی گرمخانه (محل اصلی شست و شو در حمام) و نیز جلوگیری از هدر رفتن گرما تعبیه شده است. فضای گرمخانه که مکان اصلی استحمام و شست و شو است، دارای طاق و تویزه های آجری است.

خزینه قدیمی حمام تاریخی صفویه نیاسر

یک بخش از گرمخانه مربوط به خزینه بوده است که در دوره پهلوی اول به دلیل شیوع بیماری های واگیردار استفاده از خزینه ممنوع می شود. خزینه در این دوره تخریب می شود و امروزه اثری از آن نیست. حمام ها دارای دو خزینه با آب ولرم و گرم بوده. مشتریان ابتدا وارد خزینه آب ولرم شده بدن خود را شست و شو می دادند. سپس وارد خزینه گرم شده کار استحمام نهایی و غسل کردن را انجام می دادند. در زیر خزینه تون یا آتشدان (آتشخان) قرار داشت که با هیزم گرم می شد. سیستم دودکش خاصی طراحی شده بود که باعث مکش دود حاصل از سوختن هیزم به بیرون بنای حمام می شد.

مطلب خواندنی: آداب حام رفتن در دوره قاجار

حمام ها منبع غنی فرهنگ عامیانه و فولکلور ایرانی

هر حمام که سرویس دهی به قسمتی از جمعیت شهر را به عهده داشت، با کاربردهای بسیار متفاوتی از لحاظ پزشکی، پیشگیری بیماری ها، محل خواب فقرا، نظافت، سلمانی و محل تجمع ایفای نقش می کرد. این امر تا بدان جا پیش رفت که تعداد حمام های عمومی حتی از تعداد مساجد پیشی گرفت تا نیاز طهارت را برطرف کند و بستر ساز انجام واجبات شود. علاوه بر این، آیین ها و سنت ها نقش بسیار مهمی در معماری حمام ها ایفا می کرد. از سوی دیگر، برای مراسمی چون حنابندان، حمام عروسی و زایمان و حتی انتخاب دختران به جهت خواستگاری و حتی مجلسی به جهت بحث و مناظره و کسب اخبار نیز بوده است. همگی این موارد منبع غنی و سرشاری از فولکور و فرهنگ عامه ایرانیان تلقی می شوند و از حیث اجتماعی بسیار حائز اهمیت هستند.

جاهای نزدیک: کوشک صفوی نیاسر کاشان

طراحی فضاهای حمام های ایرانی

عوامل متعددی در شکل گیری فضاها و بخش های حمام های ایرانی درگذشته نقش داشتند. که مهم ترین آنها را می توان تنظیم دما، رطوبت، مسیر دسترسی، قرارگیری در داخل بافت شهری، آب های روان و ایجاد راه های خروجی برای فاضلاب دانست.

با ظهور اسلام، پاکی و طهارت از اهمیت ویژه ای برخوردار می شود. غسل های واجب متعدد، وضو و شست و شوی پنجگانه در روز علاوه بر جنبه مذهبی از نظر بهداشتی هم اهمیت فوق العاده ای می یابند. همچنین نقش مهمی در زندگی روزمره مسلمانان ایفا می کنند.

حمام های عمومی در زمره ابنیه عام المنفعه ای هستند که پس از گسترش دین اسلام، که مقدمه بسیاری از فرائض طهارت و تغسیل است، در سراسر قلمرو امپراطوری اسلامی رواج یافتند.

حمام تاریخی صفویه نیاسر کجاست؟

مشاهده حمام صفویه نیاسر روی نقشه

جاهای دیدنی نیاسر کاشان

نیاسر باغ شهر تاریخی در حاشیه کویر مرکزی ایران است که می توانیم از جاهای دیدنی متعدد آن دیدن کنیم. از جمله: چهار تاقی نیاسر و یا جاذبه اصلی آبشار زیبای نیاسر، همچنین کوشک صفوی، غار تاریخی رئیس، چنار قدیمی نیاسر ، آسیاب آبی تاریخی و مراسم گلاب گیری است. همچنین حمام تاریخی صفویه که از جاذبه های توریستی این شهر کهن است و در این نوشته درباره آن صحبت کردیم.

باز نشر مطالب سایت پوپک تراول تنها با ذکر نام سایت /https://poopaktravel.com مجاز می باشد.

نویسنده مقاله و عکس ها از:

خانم لاله مهریاری، راهنمای گردشگری فرهنگی و ایرانگردی

منابع:

1- سایت شهرداری نیاسر

2- سایت اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کاشان

3- خبرگزاری ها: میزان، ایرنا و همشهری