سرای کاظمی یا موزه تهران قدیم در عودلاجان، قصه های قاجاری
سرای کاظمی یا موزه تهران قدیم، یکی از بناهای تاریخی تهران است که متعلق به «میرزا سید کاظم» میرآخور یا اصطبل دار دربار ناصرالدین شاه است که تقریبا 130 سال پیش در کوچه ابوالقاسم محله امامزاده یحیی در محله عودلاجان و در نزدیکی خیابان 15 خرداد زندگی میکرد. این عمارت نمونه زیبایی از سبک معماری سنتی خانه های ایرانی در دوران قاجار است و شهرداری کوشیده است از تمام بخش های آن به عنوان نگارخانه، تماشاخانه، موزه مردم شناسی، کتابخانه و غیره استفاده کند که البته فضایی تاریخی و زیبا در این مجموعه ایجاد کرده است.
همچنین ما به معرفی ساعت بازدید، شماره تماس، آدرس، تاریخچه و معماری خانه کاظمی پرداخته ایم.
پیشنهاد می کنیم: بهترین جاهای دیدنی تهران را ببینید.
شماره تماس و ساعت بازدید از سرای کاظمی
شماره تلفن سرای کاظمی: 33546716-021
ساعت بازدید: تمامی روزهای هفته به جز پنجشنبه و جمعه ها از ساعت 9 صبح الی 17 عصر
خانه کاظمی کجاست؟
آدرس خانه کاظمی: تهران، خیابان 15 خرداد، خیابان امامزاده یحیی، کوچه ابوالقاسم شیرازی، پلاک 46. مشاهده روی نقشه
خانه کاظمی در محدوده ترافیک شهر تهران واقع شده و رفت و آمد با ماشین شخصی کمی دشوار است. اما بهترین دسترسی از طریق مترو و ایستگاه های 15 خرداد و بهارستان ممکن است. بعد از پیاده شدن از ایستگاه مترو حدود 15 دقیقه پیاده روی کنید و به موزه می رسید.
برای رفتن با اتوبوس می توانید اتوبوسهای خط 312 (میدان قیام – میدان رسالت) و یا خط 317 (میدان شوش- میدان بهارستان) را سوار شوید و در ایستگاه چهارراه سیروس پیاده شوید. از این ایستگاه تا سرای کاظمی حدود ده دقیقه پیاده روی دارد.
اگر به تهران گردی و عمارت های تاریخی عودلاجان علاقه دارید، دیدن سرای کاظمی را حتما به شما توصیه می کنیم.
تاریخچه سرای کاظمی
میرزا سید کاظم از رجال دوران قاجار بود که سالها اصطبل دار ناصرالدین شاه بود و در نهایت در دستگاه شاهی به منصب وزیر دواب (دواب به معنی چهارپا) رسید. از آنجا که کلیه امور حمل و نقل، جنگ و سفر با چهارپایان صورت می گرفت، منصب وزارت دواب مقام مهمی محسوب می شد.
«میرزا سید کاظم»، پسر میرزا هدایت الله خان مستوفی تفرشی بود که در دربار محمدشاه قاجار صاحب منصب بود. سپس خود «میرزا سید کاظم» در سال 1226 هنگامی که جوان بود به دربار محمدشاه قاجار راه یافت و سپس در دوران ناصرالدین شاه به عنوان یکی از میرزاهای اصطبل شاهی خدمت میکرد. در یکی از سفرهای ناصرالدین شاه به خراسان میرزا سید کاظم که همراه و در رکاب شاه بود از خود لیاقت و مهارت نشان داد و به مقام مستوفی گری اصطبل رسید. وی تا پایان عمر در خدمت دربار قاجار ماند و منصب وزارت دواب را کسب کرد. در سالهای 1299 تا 1308 قمری در اصطبل افراد خاص مستوفی گری میکرد و امور زین کردن اسبها و کالسکه های اعیان قاجاری را به عهده داشت.
از این خانواده به جز سرای کاظمی، مدرسه و مسجدی تاریخی »کاظمیه» در خیابان ری، نبش کوچه باغ پسته بک از «سید کاظم تفرشی» به یادگار مانده است.
معماری سرای کاظمی
«خانه موزه سرای کاظمی امروزی»، تنها بخشی از یک بنای بزرگ قدیمی است که زمانی خانه و محل زندگی میرزا سید کاظم تفرشی و خانواده اش بود. این عمارت تاریخی، نمونه زیبایی از سبک معماری سنتی خانه های ایرانی در اواخر دوران قاجار است.
کل بنای موزه 2 هزار مترمربع مساحت دارد و در دو طبقه احداث شده است که از شاه نشین، حیاط بیرونی، حیاط اندرونی، بادگیر، آب انبار، مطبخ، رختشویخانه و غیره تشکیل شده است.
این بنا از معدود بناهای قدیمی بجا مانده در تهران است که همچون خانه های کویری دارای بادگیر است. دو بادگیر آجری بزرگ برای خنک کردن هوا در تابستان بکار می رفتند. این بادگیرها علاوه بر تالار اصلی زیرزمین خانه را هم خنک می کنند.
حیاط شمالی خانه، حیاط اندرونی عمارت است و دارای یک حوض بزرگ در وسط است و اولین چیزی که می بینیم نمایی از ارسی های رنگی و پنجره های چوبی خانه است که در واقع «تالار شاه نشین» و زیباترین بخش عمارت است.
نمای بیرونی خانه آجر کاری ساده دارد و در محل تاج بام دارای نقش ها و موتیف هایی از گچبری های گل درشت است.
پیشنهاد می کنیم عمارت های معروف تهران را ببینید: عمارت مسعودیه
تالار شاه نشین
بنای اصلی که امروز می توانیم بازدید کنیم تالار «شاه نشین» عمارت قدیمی کاظمی است که در وسط بنا قرار گرفته و در طرفین آن گوشواره ها و راهروها وجود دارند. در دوران قاجار «اتاق شاه نشین» زیباترین قسمت خانه و محل پذیرایی از مهمانان یا اصطلاحا «مهمان خانه» بود. به همین دلیل دارای تزیینات پرجلوه بود، در سرای کاظمی هم ارسی ها با شیشه های رنگی و پنجره های مشبک چوبی جلوه گری می کنند.
چوب را هنرمندان منبت کار به اشکال اسلیمی و با ترکیب گره چینی به نقوش چهار پر و جقه درآورده اند. بریدن شیشه های رنگی به قطعات کوچک و جاسازی آن در پنجره ها هم نیاز به دستان هنرمند دارد که هنر قاجاری را نمایش گذاشته اند.ارسی های رنگی با تابش خورشید به صورت یک رنگین کمان هفت رنگ درآمده به داخل عمارت جلوه می دهند. ارسی ها هم به سمت حیاط بیرونی و هم به سمت حیاط اندرونی قرار دارند که در تقابل با سادگی دیوارها جلوه بیشتری پیدا کرده اند.
گوشواره ها که بطور قرینه در دو طرف تالار شاه نشین قرار گرفته اند هم دارای تزیینات زیبایی هستند. از جمله طاق های آجری زیبا و گچبری های رنگی در پیشانی بخاری های دیواری خانه.
پیشنهاد می کنیم جاهای تاریخی معروف تهران را ببینید: میدان مشق تهران قدیم
گفتنی است که معمار بنا کوشیده است راهروها و محل رفت و آمد خدمتکاران و کارگران را از صاحب خانه جدا کند به گونه ای که خلوت اهل خانه بهم نخورد.
زیر زمین سرای کاظمی که در طبقه پایین و زیر تالار شاه نشین قرار دارد، دارای آجر کاری های نفیس با نقش های زیباست. فضای زیر زمین با داشتن پنجره های بزرگ روشن و نورگیر است و امروزه به موزه مردم شناسی تبدیل شده است.
مطبخ خانه سرای کاظمی دارای چندین طاق است که آن را شبیه حمام های قدیمی ایرانی می کند. آجرهایی با رنگ و تیره و ساروج در ساخت مطبخ خانه به کار رفته است. دود و حرارت ناشی از پخت و پز از طریق فاصله ای که در کنار ستون های مطبخ تعبیه شده به خارج از ساختمان هدایت می شود. همچنین جالب است که برای مطبخ چهار در قرار داده شده تا در صورت آتش سوزی و دود گرفتن ساکنین آن بتوانند به راحتی خارج شوند.
وقتی داخل عمارت هستید از هر طرف که بنگرید دید خوبی به منظره درختان حیاط و حوض آب دارید که ارتباط نزدیکی با طبیعت را احساس می کنید.
خانه ای که موزه تهران قدیم شد
شهرداری منطقه 12 برای سرای کاظمی سنگ تمام گذاشته و این مجموعه را به صورت یک فضای فرهنگی، هنری و تفریحی در محله امامزاده یحیی در آورده است. در کنار این بنای تاریخی پارک زیبایی احداث شده که محل تفریح بچه های محله است. از پارک که می گذریم می توانیم از «موزه تهران قدیم» که درب آن همیشه به روی مردم باز است و بازدید از آن رایگان است بازدید کنیم.
موزه تهران قدیم از بخش های: تالار مشاهیر، نگارخانه، موزه مردم شناسی، تماشاخانه و کتابخانه تخصصی برای تهران شناسی تشکیل شده است.
1- نگارخانه: در اتاق های پشت بام خانه قرار دارد.
2- موزه مردم شناسی: در طبقه زیرزمین خانه که با ماکت و عروسک به نمایش مشاغل و آداب و رسوم مردم تهران قدیم از 150 سال پیش می پردازد.
3- تالار مشاهیر و تماشاخانه که در واقع همان ساختمان شاه نشین خانه است. در تماشاخانه تهران می توانید دوربین های قدیمی و مجموعه عکس های جالب از تهران قدیم ببینید.
4- کتابخانه تخصصی تهران شناسی: مجموعه کتابهایی با موضوعات تاریخ تهران، معماری هنر و پژوهش های میراث فرهنگی درباره بناهای تاریخی تهران است که بسیار باارزش است.
5- موزه اسباب بازی های قدیمی کودکان ایرانی که در رختشویخانه در زمین حیاط اندرونی واقع شده است.
اما موزه مردم شناسی از جالب ترین بخش های موزه تهران قدیم است. شهرداری توانسته به کمک ماکت و عروسک ها زندگی، شغل و آداب رسوم مردم تهران را نمایش دهد. اشیا و ابزار مردم از دوران قاجار تا پهلوی هم در بخش دیگر موزه نمایش داده شده است. انواع لباس های سنتی قاجاری و سپس تحول به سبک فرنگی در دوره پهلوی مثل کلاه پهلوی، کت شلوار و کراوات را می توانیم ببینیم. همچنین با بازی و سرگرمی های تهرانی ها هم می توانیم آشنا شویم.
سرای زیبای کاظمی در سال 1379 شمسی به عنوان یک اثر ملی ثبت شده و در سال 1386 بازسازی شده است.
جاهای دیدنی عودلاجان
عودلاجان از قدیمی ترین محله های تهران است که به دلیل داشتن قنات های پرآب، باغ های سرسبز و نزدیکی به بازار تهران، ارگ سلطنتی و میدان بهارستان همواره مورد توجه اعیان و اشراف دوران قاجار و بعدها پهلوی بوده است. همچنین این محله محل سکونت اقوام و پیروان آیین های مختلف از جمله یهودیان، زرتشتیان، عرب ها و غیره بوده است.
بازارچه سنتی عودلاجان، خانه مهرانگیز کامبیز (لوکیشن سریال پدرسالار)، خانه دبیرالملک تهران، حمام نواب (فیلم قیصر)، خانه موتمن الطباء (لوکیشن شهرزاد) از جمله مکان های تاریخی عودلاجان است. همچنین رستوران نون و نمک (عمارت فخرالملوک)، عمارت پهلوان رزاز برای استراحت، نوشیدن چای یا غذاخوردن پس از یک گردش طولانی مناسب هستند.
باز نشر مطالب سایت پوپک تراول تنها با ذکر نام سایت /https://poopaktravel.com مجاز می باشد.